MÜZENİN  TARİHÇESİ

İnsanlık dışı bir katliama sahne olan evin müzeye dönüştürülmesi ilk kez 1965 yılında ele alınmış ve burası Türk Cemaat Meclisi Sosyal İşler Dairesi tarafından kiralanarak 1 Ocak 1966 tarihinde "Barbarlık Müzesi" olarak ziyarete açılmıştır. Bu müze, 1974 Barış Harekatı'ndan hemen sonra kurulan Eski Eserler ve Müzeler Dairesi Müdürlüğü tarafından 1975 yılında tamir edilip yeniden düzenlenmiştir. Müzenin kamulaştırılması 1980 yılında Bakanlar Kurulu'nun kararıyla gerçekleşirken, bu evde yaralanan ev sahibi Hasan Yusuf Gudum'un da evin mutfağı ile bir odasını ölene kadar kullanmasına olanak yaratılmıştır.

Müze binası ile iç sergileme zaman sürecinde yıprandığından, gerek bina gerekse sergileme elden geçirilerek 14.2.2000 tarihinde resmi bir törenle yeniden hizmete açılmıştır.

Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) tarafından müzenin restorasyonunun, elektrik, mekanik, teşhir tanzim ve çevre düzenlemesi işleri yapılmış, modern ve geleneksel müzecilik birleştirilerek, aslına uygun bir şekilde tamamlanarak 17 Ağustos 2022 tarihinde açılmıştır.

EVDE YAŞANAN VAHŞET OLAYI

21 Aralık 1963 tarihinde Rumların Türklere karşı adanın her tarafında başlattıkları saldırılarda çok sayıda savunmasız insan, kadın ve çocuk vahşice katledilmiştir. Bu katliamların en dehşet verici olanı, 24 Aralık 1963 gecesi Kumsal Mahallesi Şehit Mürüvvet İlhan Sokağındaki evde yaşandı.

Bu evde Kıbrıs Türk Kuvvetleri Alayı doktoru Binbaşı Dr. Nihat İlhan'ın ailesi ikamet etmekteydi. O gece Dr. Nihat İlhan görevde olduğundan, evde bayan Mürüvvet İlhan, çocukları  Murat, Kutsi ve Hakan, ev sahibi Hasan Yusuf Gudum, eşi Feride Hasan Gudum, mahalle sakinlerinden Moralı Ayşe Cankan, kızı Işıl Cankan ve Növber İbrahimoğlu bulunmaktaydı. Gece olunca, evin,  Kanlı Dere yönünden kurşun yağmuruna tutulmasıyla birlikte bayan İlhan ile üç çocuğu banyonun küvetine, diğerleri küvetin çevresine ve Feride Hasan Gudum ise banyonun yanındaki tuvalete sığınmak zorunda kalmışlardı. Evi kurşun yağmuruna tutan caniler, bir süre sonra sokak kapısını kırarak eve girmiş ve banyo odasını makineli tüfekleriyle tarayarak banyonun küvetine sığınan bayan M. İlhan'ı, üç çocuğuyla birlikte orada acımasızca katlederek şehit etmişlerdi. Banyo odasına sığınan Işıl Cankan, Ayşe Cankan, Növber İbrahimoğlu ve Hasan Yusuf Gudum ağır yaralanmış. Tuvalet odasına sığınan Feride hanım ise, kapının makineli tüfeklerle taranması sonucu başından vurulup orada şehit edilmiştir.

Bu olayla ilgili olarak Le Figaro gazetesi muhabirlerinden Max Clos'un dünya kamu oyuna duyurduğu haberde :”Lefkoşa'nın Kumsal semtinde, 2,İrfan Bey Sokağı'ndaki bir evin banyosunda babaları bir Türk Subayı olduğu için öldürülen bir anne ve üç küçük çocuğunu gördüm” diye yazmıştır. Daily Express gazetesi yazarlarından Rene Maccoll ile Daniel Mac Geachie ise bu haberi dünya kamuoyuna : “Banyoda, balmumundan yapılmış gibi görünen üç çocuk, öldürülmüş annelerinin cesedi üstünde yığılmış durumda duruyordu. Banyoya yakın bir odada, başından vurulmuş başka bir kadın görünüyordu” şeklinde duyurmuştur.

İçinde bulunduğunuz bu bina, 24 Aralık 1963 tarihinin gecesi işte böylesi tüyler ürpertici bir barbarlık olayına sahne olmuştur. Dileğimiz, yaşadığımız öz yurdumuzda artık böylesi insanlık dışı vahşi barbarlık olayları ile katliamların yaşanmamasıdır.