DERVİŞ PAŞA KONAĞI

Derviş Paşa Konağı surlar içinde tarihi çevre dokusunu en yoğun biçimde koruyan Arabahmet Mahallesi Beliğ Paşa Sokak'ta yer almaktadır. 19. yy. başlarında inşa edilmiş, iki giriş kapısı olan konağın esas (cümle) giriş kapısı üzerinde hicri 1219 (miladi 1807) tarihi okunmaktadır. Konak sahibine atfen Derviş Paşa Konağı ismi ile anılmaktadır.

Derviş Paşa Kıbrıs'ta ilk Türk gazetesi olan "Zaman" gazetesini çıkaran şahıstır. Esas adı Tüccarbaşı Hacı Derviş'tir.

Zaman gazetesinin ilk sayısı 25 Aralık, 1891'de yayınlanmış ve zamanla gazetenin seviyesi yükselmiş, sesi Anavatan'da bile duyulmaya başlamıştır. Bundan dolayı gazetenin sahibi olan Tüccarbaşı Hacı Derviş Efendiye "Mir-i miran" rütbesi verilmiş ve Derviş Paşa diye anılır olmuştur.

İki katlı olan konağın alt katı taştan, üst katı ise kerpiçten inşa edilmiştir. Sadece yola çıkıntı yapan baş oda dolma sistemi (ahşap iskelet, içi moloz taş dolgu) ile inşa edilmiştir. Sonradan ilave edildiği belli olan baş odanın süslemeli tavanında miladi 1869 tarihi okunmaktadır. Konak "L" planlı olup geniş bir iç avlusu vardır.  Alt kat odaları iç bahçeyi çevreleyen revaklı galerilere açılmaktadır. Üst kata avludaki haznenin üzerine oturan ahşap bir merdivenle çıkılmakta ve bu kattaki odalar sonradan kapatılan bir sofaya açılmaktadır. Yola çıkıntı yapan baş oda (selamlık odası) büyüklük, iç süsleme tavan kaplama ve çatı saçakları ile diğer odalardan ayrılmaktadır.Konakta genel olarak yaşantının  üst kat odalarda geçtiği, alt kat odalarının ise daha ziyade depolama, hizmetçi ve servis odaları olarak kullanıldığını söyleyebiliriz.

Konağın aşevi, hamam ve hela kısımları esas binadan ayrı, avlunun kuzey tarafında yer almaktadır. Şu anda üstü tamamen çökmüş olan bu kısımların sadece duvarları ayakta durmaktadır. Konağın günümüzde yaşayan sahiplerinden aldığımız bilgi ve mevcut izlere göre iki katlı olduğu anlaşılan bu bölümden konağın üst katına bir köprü  ile bağlantı sağlanmakta idi.

Zaman içinde geçirdiği kötü kullanımlar ve bakım eksikliğinden harap duruma gelen konak, 1974 Barış Harekatı’nda bomba isabeti alarak yola çıkıntı yapan baş odanın güneybatı köşesi yıkılmış ve tehlikeli hale gelmişti.

1975 yılında başlatılan kamulaştırma işlemleri 1978 yılına kadar sürmüş ve 1979 yılında restorasyon çalışmalarına başlanmıştır.

Eski Eserler ve Müzeler Dairesi tarafından K.K.T.C’de gerçekleştirilen ilk büyük çaplı restorasyon uygulaması olması açısından oldukça önemli olan Derviş Paşa Konağı Restorasyonu T.C. Yardımları ile 1986 yılında tamamlanmıştır.

Konak, 21 Mart 1988 yılında iç düzenleme çalışmaları tamamlandıktan sonra Etnoğrafya Müzesi olarak  hizmete açılmıştır.